CHƯƠNG IV

TUỔI TRẺ CÀ MAU TÍCH CỰC BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG

CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG (1945- 1946)

Cách mạng tháng Tám 1945 là cuộc đổi đời của cả dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh kiên cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền đã về tay nhân dân. Đồng bào Đất mũi được hưởng những ngày tự do, độc lập đầu tiên.

Ngày 25-8-1945, Ủy ban Nhân dân tỉnh do Bác sĩ Nguyễn Tú Vinh làm Chủ tịch, đồng chí Lê Khắc Xương Chủ nhiệm Mặt trận Việt Minh làm Phó chủ tịch làm lễ ra mắt đồng bào tại Sân vận động thị xã Bạc Liêu.

Gần một vạn đồng bào các giới, các đoàn thể, công nhân, trí thức, nông dân, thanh niên, phụ nữ cứu quốc thay mặt cho nhân dân trong toàn tỉnh tham dự cuộc mít tinh đã biểu thị lòng tin tưởng sắt đá đối với Đảng và Hồ Chủ tịch, sự ủng hộ đối với chính quyền cách mạng và quyết tâm đoàn kết để bảo vệ nền độc lập vừa giành được. Niềm tin, niềm tự hào thiêng liêng đó là nguồn sức mạnh động viên tuổi trẻ và nhân dân Đất Mũi hăng hái trong cuộc đấu tranh mới để bảo vệ quê hương.

Vừa mới ra đời, chính quyền cách mạng non trẻ đã phải đương đầu ngay với thù trong giặc ngoài, với muôn vàn khó khăn trong tình thế “ Nghìn cân treo sợi tóc”.

“ Miền Nam đi trước về sau”. Nhân dân Nam bộ chưa kịp hưởng trọn niềm vui độc lập đã phải trực tiếp đối mặt với âm mưu cướp nước ta lần nữa của thực dân Pháp. Núp bóng quân Anh, vào tước vũ khí quân đội Nhật, chúng rấp rút triển khai kế hoạch ý đồ xâm lược. Ngày 23-9-1945, Pháp nổ súng gây hấn tại Sài Gòn. Nhân dân Nam Bộ bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ.

Tại Cà Mau, sau khi giành được chính quyền, cũng như đồng bào cả nước, nhân dân đứng trước muôn vàng khó khăn.

Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, cơ quan chính quyền các cấp được củng cố, tăng cường thêm những đảng viên, những đoàn viên thanh niên cứu quốc có năng lực và uy tín tham gia công tác chính quyền.

Thực hiện chủ trương của Đảng, Đoàn thanh niên Cứu quốc được tăng cường xây dựng và củng cố trên cơ sở thống nhất phong trào thanh niên trong toàn tỉnh bao gồm tổ chức “ Thanh niên Tiền phong” và “ Thanh niên Cứu quốc”. Đồng chí Nguyễn Văn Sa được Đảng bộ chỉ định làm Tỉnh Đoàn trưởng thanh niên để lãnh đạo phong trào thanh niên trong tỉnh. Tổ chức thanh niên Cứu quốc đã có ở 4 huyện, 34 xã và ngày càng được phát triển, luôn là lực lượng nòng cốt của phong trào thanh niên tham gia mọi công tác cách mạng ở tỉnh nhà.

Cuối năm 1945, đồng chí Nguyễn Văn Sa, Tỉnh đoàn trưởng TNCQ đại diện cho Đoàn thanh niên Cứu quốc Bạc Liêu – Cà Mau tham gia đoàn đại biểu thanh niên Nam bộ đầu tiên ra Hà Nội dự đại hội đại biểu thanh niên toàn quốc. Đoàn gồm 6 người do anh Huỳnh Tấn Phát làm trưởng đoàn. Đoàn đại biểu thanh niên Nam bộ đến Hà Nội tháng 11- 1945. Đoàn được làm việc với đồng chí Phạm Văn Đồng, đại diện Tổng bộ Việt Minh Phụ trách công tác Thanh niên.

Do tình hình kháng chiến khẩn trương, Đại hội phải tạm hoãn.

Ngày 10-11-1945, Bác Hồ đã gặp đoàn đại biểu thanh niên Nam Bộ, Bác chăm chú nghe các đại biểu thanh niên báo cáo phong trào của Thanh niên Nam Bộ trong những ngày đầu kháng chiến. Bác khen ngợi thành tích của toàn thể thanh niên Nam Bộ anh dũng kiên cường đánh giặc. Bác vô cùng xúc động khi nghe báo cáo về những tấm gương chiến đấu quên mình, hy sinh dũng cảm của thanh niên, thiếu nhi Nam Bộ. ¹

Tuổi trẻ và nhân dân Cà Mau vô cùng phấn khởi trước những quyền lợi do chính quyền cách mạng mang lại như bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lý trước đây, xóa bỏ các nợ cũ, thực hiện giảm tô 25%. Khắp nơi trong tỉnh, thanh niên cùng nhân dân hăng hái tăng gia sản xuất, tích cực đóng góp lương thực, để nuôi quân đánh giặc và giúp đồng bào miền Bắc chống đói, ra sức xây dựng lự lượng vũ trang chiến đấu, hưởng ứng tích cực phong trào toàn dân kháng chiến ở miền Nam và cả nước ủng hộ cuộc kháng chiến của đồng bào miền Nam do Hồ Chủ Tịch và Đảng đã phát động.

Từ các thôn xóm đến xã, huyện trong tỉnh, thanh niên nô nức tình nguyện tham gia các đội du kích và các đội vũ trang, học tập rèn luyện quân sự, huấn luyện chiến đấu. Các đoàn viên nữ làm lực lượng hậu cần.

Chỉ trong thời gian ngắn, Tỉnh đã tổ chức được một đại đội “ Cộng hòa vệ binh” bao gồm những đoàn viên, thanh niên ưu tú, dũng cảm. Đây là lực lượng vũ trang nòng cốt bên cạnh các đội dân quân, du kích, tự vệ chiến đấu ở các xã.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Hồ Chủ Tịch, phong trào chống nạn mù chữ sôi nổi trong toàn tỉnh. Từ thị xã đến các làng xóm, từ những em bé 7- 8 tuổi tới các cụ già bảy tám mươi tuổi chong đèn đi học bình dân.

Thực hiện nhiệm vụ chống nạn mù chữ do Hồ Chủ Tịch giao cho thanh niên “ Công việc này mong anh chị em thanh niên sốt sắt giúp sức”¹. Tuổi trẻ Cà Mau là lực lượng nòng cốt trong phong trào diệt dốt ở tỉnh nhà. Nhiều thanh niên đi học và vận động thêm nhiều bà con cô bác cùng đi học, tạo được không khí học tập sôi nổi và rộng khắp. người biết chữ dạy người chưa biết chữ, người biết chữ nhiều dạy người biết chữ ít chữ. Các trường học cũ được khai giảng sau ngày cách mạng tháng tám thành công với số học sinh đông hơn mọi năm. Những nơi chưa có trường lớp, Đoàn thanh niên cùng với Chính quyền vận động nhân dân kẻ góp của, người góp công, dựng trường, mở lớp cho con em và cho cả mình có nơi học tập.

Cùng với phong trào xóa nạn mù chữ, học tập văn hóa, Đoàn TNCQ tích cực vận động thanh niên và nhân dân trong tỉnh xây dựng đời sống văn hóa mới, xây dựng tình đoàn kết giúp đỡ nhau trong làng, xóm, bài trừ các tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè … Một cuộc sống mới tràn đầy khí thế cách mạng đi vào đời sống của thanh niên tỉnh nhà. “ Xếp bút nghiêng lên đường tranh đấu”, “ Hội nghị Diên Hồng” là tiếng hát từ trái tim của tuổi trẻ Đất Mũi, đến với cách mạng để bảo vệ quê hương, đất nước. Ai cũng được cống hiến công sức mình cho nền độc lập non trẻ của Tổ Quốc, cũng muốn làm việc cho cuộc đổi đời hôm nay. Thôn xóm tuơi vui trong một không khí cách mạng độc lập và tự do, đầy tình làng, nghĩa xóm.

Đầu năm 1946, mặc dù tình hình chiến tranh ngày càng phức tạp nhưng để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân và đập tan sự xuyên tạc của kẻ thù, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định tổ chức Tổng tuyển cử trong cả nước để bầu ra Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, xây dựng Hiến pháp của Nhà nước dân chủ cộng hòa.

Ngày 6-1-1946, cuộc Tổng tuyển cử được tổ chức trong khắp cả nước.

Cuộc Tổng tuyển cử thật sự là cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc gay go, quyết liệt.

Trong lúc tiếng súng xâm lược của kẻ thù đang nổ ở Nam Bộ thì mỗi lá phiếu bầu Quốc hội lúc này như “ viên đạn bắn vào quân thù”. Nhiều cán bộ, đoàn viên, thanh niên đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, bảo vệ cho đồng bào đi bỏ phiếu. Mặc dù địch ra sức phá hoại, nhân dân Cà Mau đã cùng nhân dân cả nước tham gia Tổng tuyển cử đầu tiên và đạt được thắng lợi to lớn. Nhiều nơi đạt trên 90% số cử tri đi bỏ phiếu. Một vinh dự lớn đối với tuổi trẻ và nhân dân tỉnh nhà là có 3 đại biểu trúng cử vào Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Nam Dân chủ Cộng hòa.

Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài chống thức dân Pháp xâm lược, Tỉnh ủy đề ra những nhiệm vụ quan trọng, cần kíp trước mắt cho quân dân tỉnh nhà. Đó là:

- Gấp rút xây dựng lực lượng vũ trang, phát triển các đơn vị “ Cộng hòa vệ binh” của tỉnh; xây dựng lực lượng dân quân du kích ở các địa phương; tích cực luyện tập quân sự, tích cực sản xuất vũ khí, tăng cường lực lượng Quốc gia tự vệ cuộc; giữ vững trật tự an ninh, trừ gian, chống gián điệp.

- Đẩy mạnh tuyên truyền động viên toàn dân tham gia cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc; tham gia công tác phá hoại giao thông, làm cản trên sông ngăn tàu giặc.

- Chuẩn bị xây dựng khu căn cứ U Minh cho cuộc chiến đấu lâu dài.

- Thành lập các Ủy ban kháng chiến (UBKC) ở các cấp tỉnh, thị xã, thị trấn.

Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, Ủy ban kháng chiến tỉnh đã phối hợp với Đoàn thanh niên Cứu quốc và các đoàn thể quần chúng khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang và bán vũ trang. Đơn vị “ Cộng hòa vệ binh” của tỉnh đã được biên chế lại, bổ sung quân số, tăng cường cán bộ chỉ huy và chất lượng vũ khí. Công tác huấn luyện được coi trọng. Những thanh niên dũng cảm được tuyển chọn để thành lập Đội “ cảm tử quân” sẵn sàng chiến đấu trong lòng địch khi chúng chiếm thị xã. Cũng trong thời gian này, để chi viện cho Mặt trận Sài Gòn và Cần Thơ, Đảng bộ tỉnh đã cử lực lượng Cộng hòa vệ binh và Cảm tử quân tham gia chiến đấu ở Tân An và Định Thủy.

Khắp nơi trong tỉnh, đâu đâu cũng sôi nổi phong trào tòng quân giết giặc, phong trào luyện tập quân sự tham gia du kích, phong trào quyên góp tiền gạo cho quỹ nuôi quân… Hầu hết thanh niên và cả những người ở tuổi trung niên tham gia lực lượng dân quân du kích. Vũ khí còn thiếu thốn, anh em tự trang bị cho mình bằng những vũ khí thô sơ như dao, kiếm, súng lửa…….

Thanh niên cùng nhân dân tiến hành tích cực công tác tiêu thổ kháng chiến. Các con lộ giao thông quan trọng được đắp ụ đất, kết hợp với đào các hố sâu để cản xe cơ giới của địch. Các cửa sông được hàn cản để chặn tàu chiến. Đây là một chiến thuật có hiệu quả chống lại các tàu chiến của địch có hỏa lực rất mạnh thọc sâu vào các vùng căn cứ của ta. Hàng ngàn cây tre to được cắm xuống lòng sông, ròng buột chặt chẽ với nhau rồi đổ hàng vạn bịch đất cho ngang bằng bờ sông, ở hai phía cản thả lục bình dày tới 50- 70m. Mỗi lần đắp cản có hàng trăm, hàng ngàn thanh niên cùng dân quân tham gia. Muốn phá hoại chiến lũy kỳ lạ này, địch phải mất thời gian cả ngày, phải dùng hàng tấn thuốc nổ, lúc đó yếu tố bất ngờ đã mất, nhân dân đã kịp thời làm “vườn không nhà trống”, dân quân du kích đã bố trí trận địa sẵn sàng đánh địch…. Các tàu chiến của địch khi gặp cản đều “ chào thua”, thậm chí cả cán bộ ta đi công tác vượt qua cản cũng khá vất vả.

Thanh niên và nhân dân ở thị xã, thị trấn cũng hăng hái cùng lực lượng dân quân du kích tham gia công tác phá hoại, chuẩn bị thực hiện “ vườn không nhà trống”, sẵn sàng sơ tán về nông thôn khi có hiệu lệnh của Ủy ban kháng chiến. Các căn nhà, công trình kiên cố có thể dùng làm nơi đóng quân của địch đều bị phá.

Trong khoảng thời gian ngắn ngủi phải giải quyết nhiều nhiệm vụ phức tạp, khó khăn nhưng với quyết tâm giữ vững nền độc lập dân tộc, tuổi trẻ Cà Mau dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh đã góp sức cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân xây dựng, củng cố và bảo vệ thành công chính quyền cách mạng non trẻ. Khối đại đoàn kết dân xung quanh Mặt trận Việt Minh được tăng cường và củng cố. Các tổ chức, đoàn thể trong những ngày đầu còn lỏng lẻo, cán bộ còn yếu, đến nay đã được xây dựng vững mạnh thêm một bước. Chính quyền được kiện toàn, lực lượng vũ trang được tích cực xây dựng. Cuộc sống đã đổi tay về chất. Nhân dân được giác ngộ và sẵn sàng tham gia công tác cách mạng. Đó là những điều kiện và cơ sở để tuổi trẻ và nhân dân Cà Mau bước vào cuộc kháng chiến lâu dài đầy gian lao và anh dũng.